Duurzaamheid en bewust omgaan met het milieu zijn steeds belangrijker wordende aspecten binnen onze samenleving. Zoals je weet, kan papiergebruik ook behoorlijk milieuvervuilend zijn. Maar hoe kun je nou milieuvriendelijk of duurzaam lezen? En is digitaal lezen een duurzaam alternatief? Wij hebben het voor je uitgezocht! 

Lezen, jij en ik zijn er dol op. Maar hoe kunnen we onze liefde voor boeken behouden en leesvoer verslinden, maar de impact op het milieu zo minimaal mogelijk houden? Een groot deel van het gekapte hout wordt gebruikt voor de papierindustrie en de giftige inkt voor boeken is nou ook niet bepaald hetmeest duurzame materiaal. we naar e-readers kijken, weten we dat de productie van deze apparaten energie en grondstoffen kost. Maar wat is nou de beste manier om duurzaam te lezen? In dit artikel kijken we naar de voor- en nadelen van digitale én papieren boeken. Zo geven wij antwoord op de vraag: is digitaal lezen een duurzaam alternatief?

Papieren boeken

Laten we beginnen met papieren boeken. Veel boekenwurmen zijn gek op papieren boeken. Je kunt ze vasthouden, heerlijk bladeren en de geur maakt het leesplezier helemaal compleet. Maar zijn papieren boeken wel goed voor het milieu? We zijn erachter gekomen dat één zevende van het hout dat wordt gekapt, bestemd is voor de papierindustrie. Een groot deel hiervan wordt dus gebruikt voor bijvoorbeeld boeken. Dit hele proces kost behoorlijk wat energie en een flinke CO2-uitstoot. Jelmer Mommers, schrijver van het boek ‘Hoe gaan we dit uitleggen’, ontdekte dat de papierindustrie verantwoordelijk is voor 7% van de totale Co2-uitstoot. Dat is bijna drie keer zoveel als het percentage van de luchtvaart!  

Ook de giftige inkten, de materialen voor de boekcovers en het distribueren en opslaan van de boeken hebben een behoorlijke impact op het milieu.

Recyclebaar

Een voordeel van papieren boeken dat voornamelijk binnen Europa teruggevonden kan worden, is de mogelijkheid tot recyclen. In Nederland wordt 80% van het papier en karton hergebruikt. Dit kost nog steeds erg veel energie, maar de hoeveelheid water die nodig is voor het recyclen van papier is vele malen minder, vergeleken met het produceren van nieuw papier. Boeken zouden maar liefst 7 keer gerecycled kunnen worden. Dit is dus absoluut een pluspunt van een papieren boek!

Vernietigd

Dat papieren boeken vaker of door meerdere personen gelezen kunnen worden, vergroot ook de duurzaamheid van een papieren boek. Stel je leest een nieuw boek uit en geeft hem aan je vriendin, dan is de milieu-impact als het ware gehalveerd. Maar ook dit punt kent een keerzijde. Doordat er in veel gevallen te veel boeken worden gedrukt, ontstaat er een overschot aan boeken. Gemiddeld krijgen nieuwe boeken drie tot zes maanden te tijd om zich te bewijzen dat ze gewild zijn onder lezers. Zijn ze dat niet? Dan worden ze uit de winkels gehaald om plaats te maken voor een andere titel. Dit overschot aan boeken dat niet wordt verkocht en nog in de opslag ligt, wordt in veel gevallen vernietigd. Dit maakt alle voorgaande processen met zijn voortgebrachte CO2-uitstoot, benodigde energie en grondstoffen die zijn ingezet om het boek te produceren een verspilling.

E-books

Sinds een aantal jaar hebben e-readers en e-books een plek ingenomen binnen het boekenlandschap. E-readers geven je de kans om héél veel boeken op te slaan en te lezen, waar je maar wilt. E-books hoeven uiteraard niet persé op een e-reader gelezen te worden, want je kunt ook een smartphone of tablet gebruiken. Om de vergelijking tussen papieren boeken en e-books zo simpel mogelijk te houden, focussen wij ons in dit artikel wel op de e-reader. Als we kijken naar het lezen van een e-book heb je verschillende dingen nodig, namelijk: een e-reader om het boek te lezen, elektriciteit om het apparaat op te laden en internet op het gewenste e-book te downloaden.

Productie e-readers

Voor de productie van e-readers worden er een hoop bomen bespaard. Ondanks dat voordeel, worden er schaarse materialen gebruikt voor het apparaat. Deze materialen zijn moeilijk te verkrijgen en zijn vaak moeilijk recyclebaar. In vergelijking met een papieren boek, kost de productie van een e-reader veel meer energie en kostbare materialen.

Voordeel van de e-reader is wel dat er ongeveer 78 keer minder water wordt gebruikt voor de productie van een e-reader, in vergelijking met een papieren boek. Ook worden er geen giftige inkten gebruikt.

Milieu-impact

De milieu-impact die de productie van een papieren boek heeft, is eenmalig. Het boek is dan klaar en kan gelezen worden. Wanneer je een boek leest op een e-reader laat je ook tijdens het gebruik sporen achter die een negatief effect hebben op het milieu. Denk bijvoorbeeld aan de elektriciteit die je nodig hebt om de batterij van de e-reader op te laden. We moeten daarbij wel benoemen dat er erg weinig energie nodig is voor het gebruiken van een e-reader. Veel minder dan het energiegebruik van bijvoorbeeld een tablet of smartphone. Het gebruik van een e-reader om e-books te lezen, is daarom een goede optie. Een duurzame keuze is bijvoorbeeld ook om je e-reader op te laden door middel van zonne energie. 

Op basis van de distributie en transport scoort een e-reader ook beter dan een papieren boek. Je kunt een e-book namelijk gemakkelijk downloaden op een e-reader, waardoor er geen sprake is van extra transport of opslagkosten. Op dit vlak wordt er dan ook minder CO2 uitgestoten.

Dus: Hoe kan je duurzaam lezen?

Wanneer we deze informatie naast elkaar leggen, kunnen we concluderen dat beide vormen van lezen zijn sporen nalaten. Papieren boeken zijn het duurzaamst voor mensen die zo nu en dan een boek lezen. Lees je niet zoveel boeken, maar wil je wel duurzaam lezen? Kijk dan of een boek gedrukt is op duurzaam of gerecycled papier, wanneer je een nieuw boek koopt. Of vraag je vrienden of je een boek van hen mag lenen! 

Maar ben je, net als wij, een echte boekenwurm? Dan zijn e-books een duurzamer alternatief voor jou. We zouden kunnen zeggen dat e-readers en e-books minder milieuvervuilend zijn, wanneer deze meerdere boeken vervangen(minimaal 30 boeken). Dit is uiteraard per lezer en situatie verschillend en dient daarom als richtlijn.

Kortom: wat de meest duurzame optie is voor jou, is afhankelijk van jouw situatie. Desalniettemin kunnen we allemaal ons steentje bijdragen om onze passie voor lezen te combineren met een groene en duurzame wereld.